Sanayi devrimi ile birlikte, endüstriyel faaliyetlerin artması atmosfere yayılan kirleticilerin de artmasına neden olmuştur. Bu durum, hava kalitesinin düşmesine ve çevresel sorunların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Emisyon ölçümleri, bu kirleticilerin izlenmesi ve kontrol altına alınması için kritik bir rol oynamaktadır. Emisyon ölçümü, sanayi tesislerinin atmosfere saldığı gazların yasal limitler içinde kalıp kalmadığını belirlemek için yapılan ölçümlerdir ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş akredite kuruluşlar tarafından gerçekleştirilir.
Emisyon Nedir?
Emisyon, yakıtların yanması, sentez, ayrışma, buharlaşma ve benzeri işlemlerle; maddelerin taşınması, işlenmesi ve diğer mekanik işlemler sonucu bir tesisten atmosfere yayılan hava kirleticileridir. Bu kirleticiler, partikül madde, yanma gazları, uçucu organik bileşikler (VOC), toplam organik karbon (TOC) ve çeşitli ağır metaller gibi zararlı maddeler içerebilir.
Emisyon Ölçüm Yerleri
Emisyon ölçümleri, belirlenen bacalarda gerçekleştirilir. Bu bacaların TSE, EPA, DIN veya CEN normlarına uygun olması gerekmektedir. Bacaların teknik ve iş güvenliği açısından uygun hale getirilmesi işletme yetkililerinin sorumluluğundadır.
Emisyon Ölçümlerinin Planlanması ve Yapılması
Ölçümler, izokinetik şartların sağlandığı noktalarda yapılmalıdır. Kullanılacak ölçüm cihazları TSE, EPA, DIN ve CEN normlarına uygun olmalıdır. Ölçümler, üç ardışık zamanda yapılmalı ve tesis, izin esas olan en büyük yükte çalıştırılmalıdır. Bu süreç, doğru ve güvenilir sonuçların elde edilmesi açısından büyük önem taşır.
Emisyon Ölçümlerinde Parametre Seçimi
Emisyon ölçümü yapılacak bacada tayin edilecek parametreler, Sanayiden Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ekleri ve bacanın bağlı olduğu proses göz önünde bulundurularak belirlenir. Ölçümler planlanarak gerçekleştirilir ve ölçüm yapılacak parametrelerin bazıları şunlardır:
- Partikül Madde Ölçümü
- Yanma Gazları Ölçümü
- Uçucu Organik Bileşikler (VOC) ve Buhar Ölçümü
- Toplam Organik Karbon (TOC) Ölçümü
- Baca Gazı Hız, Nem, Sıcaklık, İslilik Ölçümü
- Baca Gazı Nem Yüzdesi Belirlenmesi
- Ağır Metal Ölçüm ve Analizi
- Klor (HCl), Flor (HF), Nitrik Asit (HNO₃), Hidrojen Sülfür (H₂S), Amonyak (NH₃), Formaldehit (CH₂O), Sülfürik Asit (H₂SO₄), Siyanür (HCN) Ölçüm ve Analizi
- Poliaromatik Hidrokarbon (PAH) Örneklemesi
- PCDD/PCDF Örneklemesi
- Kütlesel Debi Hesaplanması
- Kazan Verimi, Kazan Kayıpları, Filtre Performansı ve Deneme Yakması Ölçümleri
- Fosforik Asit Örnekleme ve Tayini
- Krom+6 Örneklemesi ve Tayini
- Metan (CH₄) Ölçümü
Sonuçların Değerlendirilmesi ve Raporlanması
Emisyon raporu, ölçüm sonuçlarını ayrıntılı şekilde içermelidir. Raporda, tesis hakkında bilgi, çalışma kapasiteleri, ölçümü yapılan bacanın fotoğrafları, cihaz ve analiz çıktıları ve hesaplar yer almalıdır. Üç ardışık zamanda yapılan ölçümlerin sonuçları ve ortalamalarının yönetmelikte verilen sınır değerleri aşmaması gerekmektedir. Bu raporlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen Çevre İzni belgesinin alımı sürecinde kullanılır ve geçerlilik süresi iki yıldır.
Hava Kirliliği ve İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Hava kirliliği, doğrudan veya dolaylı olarak insan sağlığını etkileyerek yaşam kalitesini düşürmektedir. Günümüzde hava kirliliği nedeniyle yerel, bölgesel ve küresel sorunlar yaygın olarak yaşanmaktadır. Yoğun şehirleşme, motorlu taşıt sayısının artması, düzensiz sanayileşme, kalitesiz yakıt kullanımı gibi nedenlerden dolayı büyük şehirlerde özellikle kış mevsiminde hava kirliliği yaşanabilmektedir.
Sürdürülebilir Bir Çevre İçin Emisyon Kontrolü
Sürdürülebilir bir çevre için endüstrilerin atmosfere saldıkları atık gazların kontrolü büyük önem taşımaktadır. Emisyon ölçümleri, bu kontrolün sağlanması ve hava kalitesinin korunması için hayati bir role sahiptir. Endüstriyel tesislerin düzenli olarak emisyon ölçümlerini yapması ve yasal limitlere uygun hareket etmesi, hava kirliliğinin azaltılmasına ve insan sağlığının korunmasına katkı sağlar.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre yılda 160 milyon kişi mesleki hastalık yaşamaktadır ve günde 6000 kişi mesleki hastalıklardan ölmektedir. Bütün kurumlar, meslek hastalıkları yüzünden daha fazla maddi ve manevi kayıp vermemek için iş hijyeni kavramının en önemli ayağı olan iş hijyeni ölçümlerini göz ardı etmemelidir. Emisyon ölçümleri için harcanacak zaman, emek ve sermaye, gerekliliklerin yapılmadığı durumlarda oluşan olumsuz durum ve sonuçlara oranla çok daha azdır.
Sürdürülebilir bir çevre ve sağlıklı bir toplum için emisyon ölçümlerine gereken önemi vermek, hepimizin sorumluluğudur. Bu süreçte, sanayi tesislerinin yasal gerekliliklere uygun olarak hareket etmeleri ve düzenli olarak emisyon ölçümleri yaptırmaları büyük önem taşır.
