Aft, ağız içinde oluşan küçük, ağrılı ülserlerdir ve genellikle beyaz veya sarı bir merkez ile kırmızı bir haleye sahip olurlar. Aftlar, ağız içinde dudakların içi, yanaklar, dil, damak ve diş eti gibi yumuşak dokularda ortaya çıkar. Tıbbi adı “aftöz stomatit” olan bu yaralar, çoğu insanın hayatının bir noktasında karşılaştığı yaygın bir sorundur. Aftlar bulaşıcı değildir ve genellikle kendi kendine iyileşir.
Aft Neden Olur?
Aftların kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birkaç faktör aft oluşumunu tetikleyebilir:
- Stres ve Anksiyete: Duygusal stres, bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve aftların oluşmasına katkıda bulunabilir.
- Diyet ve Beslenme: Çikolata, kahve, çilek, yumurta, fındık, peynir ve baharatlı yiyecekler gibi bazı gıdalar aftları tetikleyebilir. Ayrıca, demir, folik asit, çinko ve B12 vitamini eksiklikleri de aftlara neden olabilir.
- Ağız Travması: Sert yiyecekler yemek, yanlışlıkla yanak veya dili ısırmak, diş fırçasının sert darbeleri gibi fiziksel travmalar aftların oluşmasına yol açabilir.
- Hormonlar: Kadınlarda hormonal değişiklikler (örneğin, adet dönemi) aftların ortaya çıkmasını tetikleyebilir.
- Genetik Faktörler: Ailede aft öyküsü olan kişilerde aft oluşma olasılığı daha yüksektir.
- Bağışıklık Sistemi Bozuklukları: Bağışıklık sisteminin zayıflaması veya bazı bağışıklık sistemi bozuklukları aftların oluşumuna yol açabilir.
- Alerjik Reaksiyonlar: Ağız içindeki belirli maddelere karşı alerjik reaksiyonlar da aft oluşumuna neden olabilir.
Aft Nasıl Geçer?
Aftların tedavisi genellikle semptomları hafifletmeye ve iyileşme sürecini hızlandırmaya yöneliktir. İşte aftları hafifletmek ve tedavi etmek için kullanılabilecek bazı yöntemler:
- Ağrı Kesiciler: Ağrıyı hafifletmek için ibuprofen veya parasetamol gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler kullanılabilir.
- Topikal Tedaviler: Aftların üzerine doğrudan uygulanan topikal jeller veya kremler (benzokain veya hidrokortizon içeren) ağrıyı ve iltihabı azaltabilir.
- Tuzlu Su ile Gargara: Bir bardak ılık suya bir çay kaşığı tuz ekleyip gargara yapmak, enfeksiyonu önlemeye ve iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olabilir.
- Antimikrobiyal Ağız Gargaraları: Kloreksidin içeren ağız gargaraları, bakteriyel enfeksiyonları önlemeye ve iyileşmeyi hızlandırmaya yardımcı olabilir.
- Buz Uygulaması: Aftların üzerine buz uygulamak, ağrıyı hafifletebilir ve şişliği azaltabilir.
- Beslenme Düzenlemeleri: Baharatlı, asitli veya sert yiyeceklerden kaçınmak, ağız içindeki tahrişi azaltarak iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Ağız Yarasına Ne İyi Gelir?
Aftların iyileşme sürecini hızlandırmak ve ağrıyı hafifletmek için bazı doğal ve evde uygulanabilecek yöntemler de bulunmaktadır:
- Aloe Vera: Aloe vera jelinin doğrudan aftların üzerine uygulanması, ağrıyı hafifletebilir ve iyileşme sürecini hızlandırabilir.
- Bal: Bal, antibakteriyel ve anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Aftların üzerine doğrudan bal sürmek, ağrıyı hafifletebilir ve iyileşmeyi hızlandırabilir.
- Hindistancevizi Yağı: Hindistancevizi yağı, antibakteriyel ve anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Aftların üzerine doğrudan uygulanabilir.
- Karbonatlı Su: Bir çay kaşığı karbonatı bir bardak su ile karıştırarak yapılan gargara, ağız içindeki asidik ortamı nötralize ederek aftların iyileşmesine yardımcı olabilir.
- Papatya Çayı: Papatya çayı, anti-inflamatuar ve yatıştırıcı özelliklere sahiptir. Soğutulmuş papatya çayı ile yapılan gargara, ağrıyı hafifletebilir ve iyileşmeyi destekleyebilir.
Aftlar genellikle kendi kendine iyileşen, ancak oldukça rahatsız edici olabilen ağız yaralarıdır. Yukarıda bahsedilen yöntemler, aftların neden olduğu rahatsızlıkları hafifletmek ve iyileşme sürecini hızlandırmak için kullanılabilir. Ancak, aftlar sık sık tekrar ediyorsa veya iyileşme süresi uzuyorsa, bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir. Sağlıklı bir ağız hijyeni, dengeli beslenme ve stres yönetimi, aft oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
